2013 KİRA ARTIŞ ORANLARI VE KİRACI KİRAYA VEREN İLİŞKİLERİ

Kamuoyunda her yıl en çok merak edilen konuların başında gelir, kiraya veren ile kiraya tutan arasındaki akdin maddi boyutu.

İşte bu nedenledir ki, bu sayfalarda en çok ziyaret edilen yazı başlığımız olarak istatistiki verilerde  üst sıralarda yer alır.

‘Yıllık kira artış oranı’ bilgisayarınızın arama penceresine yazarak sorgulayacağınız sizin ve muhatabınız için önemli bir husustur.

2013 yılının, ‘KİRA ARTIŞ ORANI’ hususlarında, tüketici örgütlerinin açıklamaları tabiî ki tüketici olan kiracıyı da , kiraya vereni de oldukça yakinen ilgilendirir.

 

Evet, '2013 kira artış oranı nasıl hesaplanır?' sorusuna yanıt arıyorsanız enflasyon oranlarını iyi izliyor olmak zorundasınız.

Bu oranların da resmi kaynağı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dir.

2013 yılında kiralar Üretici Fiyatları Endeksi yani ÜFE rakamları baz alınarak artıyor.

Anımsanacağı üzere, bu yeni uygulama 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girdi yani yeni Borçlar Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle kira artışlarının hesaplanmasında enflasyon oranları baz alınacaktır.

Yeni uygulamayla kiracı ile ev sahibi arasında yaşanan anlaşmazlıklar da böylece ortadan kalkmış olmaktadır.

Kira artış oranının ne olacağı konusunda fikir birliğine varamayan kiracılar ve ev sahipleri, kira artışlarında her ay açıklanan yıllık ÜFE artışı oranını baz almak zorundadırlar.

Yani ev sahipleri kirayı yıllık ÜFE oranından fazla artıramayacaktır. Bu durumun aksi halindeki anlaşmazlıklarda ise, kiracı mahkemeye başvurarak hakkını arayabilecektir.

2013 (ÜFE) ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ ORANI NEDİR?

Bu konuda her yıl olduğu gibi yine ‘TÖDEF’ Tüketici Örgütleri ve Dernekleri Federasyonu Başkanı, Sayın Prof. Dr. Öner Samanlı’nın konuya ilişkin ülkemizdeki basın ajanslarına ve televizyon kanallarına yapmış oldukları açıklamalardan hareketle  sizleri bilgilendirmeyi uygun görüyorum.

Gayrimenkul veya iş yerleri kira zamlarının, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)'nun açıkladığı bir yıllık ÜFE artışının üzerine çıkamadığını kamuoyuna konunun uzmanı olarak açıklayan, ‘TÖDEF’ Tüketici Örgütleri ve Dernekleri Federasyonu Başkanı, Sayın Prof. Dr. Öner Samanlıya göre; Eğer sizinde kira sözleşmeniz doluyor ve kira artış oranınızın ne olacağını düşünüyorsanız, 2013'ün açıklanan ilk enflasyon rakamlarına bakmanız gerekiyor.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU'NUN 2013 ŞUBAT AYINDA AÇIKLADIĞI ENFLASYON RAKAMLARI

Ocak ayı itibariyle yıllık enflasyon TÜFE'de yüzde 7.31, ÜFE'de ise yüzde 1.88 olarak gerçekleşti. 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 8.62, üretici fiyatlarında da yüzde 5.33 oldu.

Bu durumda, 2013'ün bu enflasyon oranlarına göre, eğer sözleşmeniz Ocak 2013'de dolmuşsa kira artışınız yüzde 5.33 oranının üzerine çıkamayacaktır.

Çünkü Ocak 2013 enflasyon oranına bakıldığında ÜFE'nin 12 aylık ortalamasının yüzde 5.33 olduğunu görüyoruz.

KİRALARDA ARTIŞ ORANI YENİ YASAYLA SADECE ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİNE GÖREDİR AKSİ BİR DURUM GEÇERSİZDİR.

Örneğin, ev sahibiniz TÜFE ve ÜFE ortalamasına göre kira artışı gerçekleştirmek isterse panik yapmayınız.

Yürürlükteki,  yeni ‘Borçlar Kanunu’ kiranın sadece ÜFE artışı kadar artırılmasına izin veriyor. Üstelik ev sahipleri bu zam oranını beğenmese de dilediği gibi kiracıyı evden çıkartamıyor. 

KİRALARIN DÖVİZ BAZLI ÖDENMESİNDEKİ DURUM NEDİR?

Gayrimenkulünüzü veya işyerinizi dolar, Euro gibi döviz cinsinden kiralamış iseniz,  bu noktada ÜFE rakamları sizleri ilgilendirmeyecektir.

Böylesi durumlarda, döviz bazındaki kiralara 5 yıl gibi bir süreden önce zam yapılamıyor. Yani bu da, kanunun kiracılar üzerindeki  diğer bir koruma uygulaması olarak göze çarpıyor.

Bu durumda kira ancak 5 yılın sonunda zamlanabiliyor. Kira artış oranı için bu süre geçtikten sonra ise enflasyon oranı, döviz kuru ve gayrimenkulün durumu gibi etkenlere bakılarak zam oranının taraflar arasında yeniden belirleneceğini gösteriyor. 

SEMRA ŞAHİN

TÜRKİYE’NİN TÜKETİCİ HATTI

http://tuketiciyikoruma.blogspot.com/

KONUYA İLİŞKİN BİRKAÇ SORU CEVAPLI ÖRNEĞİ DE, SİZLERLE  PAYLAŞIYORUM.

SORU:

Merhabalar Semra Hanım,

1 temmuz 2012 itibarı ıle kıra artışları ÜFE’ye göre olacak dendi. Bu ay kıracımıza artış yapmamız gerekiyordu ancak bu oranı yazılı olarak bir kaynaktan bulamadık...

Kıracımıza %4,5 zam yapmak istedik ..Kiracımız, %2,5 oranında zam yaparak 30 TL. kira artışı yaptı.

Kiracımızın bu eylemi yani yaptığı zam yasal mıdır ?

Şubat 2013 için uygulanması gereken artış oranı nedir öğrenebilir miyim?

D.Tütüncü

SORUYA YANITIMIZ :

Merhaba Sayın Tütüncü,

Yürürlükte olan yeni Borçlar Kanunu, Madde 344'e göre kira artışları; Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir.

Burada ÜFE oranı bir önceki yılın aynı ayına göre artış mı yoksa yıllık ortalama mı olacağı herkes tarafında farklı yorumlanıyor, ÜFE oranın yıllık ortalaması %5,33 olarak eğer aynı ayın değişim oranı ise %1,88 oranında artış uygulanıyor, şayet siz, ben bu durumu kabul etmiyorum diyorsanız kira bedelinin tespiti için dava açılabiliyorsunuz.

İlgili kanun maddelerini de (Md. 343 – 344 – 345 – 346) konuya çözüme ışık tutmak ve kamuoyunu da bilgilendirmek açısından aktarıyorum.

E. Kira bedeli

I.                    Genel olarak MADDE 343- Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılamaz.

II.                  Belirlenmesi MADDE 344 - Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır. Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir. Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir. Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa, beş yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. Ancak, bu Kanunun, ‘Aşırı ifa güçlüğü’ başlıklı 138 inci maddesi hükmü saklıdır. Beş yıl geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde, yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde tutularak üçüncü fıkra hükmü uygulanır.

III.                Dava açma süresi ve kararın etkisi MADDE 345- Kira bedelinin belirlenmesine ilişkin dava her zaman açılabilir. Ancak, bu dava, yeni dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte açıldığı ya da kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kiracıya yazılı bildirimde bulunulmuş olması koşuluyla, izleyen yeni kira dönemi sonuna kadar açıldığı takdirde, mahkemece belirlenecek kira bedeli, bu yeni kira döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı bağlar. Sözleşmede yeni kira döneminde kira bedelinin artırılacağına ilişkin bir hüküm varsa, yeni kira döneminin sonuna kadar açılacak davada mahkemece belirlenecek kira bedeli de, bu yeni dönemin başlangıcından itibaren geçerli olur.

IV.               Kiracı aleyhine düzenleme yasağı MADDE 346- Kiracıya, kira bedeli ve yan giderler dışında başka bir ödeme yükümlülüğü getirilemez. Özellikle, kira bedelinin zamanında ödenmemesi hâlinde ceza koşulu ödeneceğine veya sonraki kira bedellerinin muaccel olacağına ilişkin anlaşmalar geçersizdir.